Massiefhoutbouw

Wat is Cross-Laminated Timber (CLT)?

foto: woodteq

foto: woodteq

CLT, oftewel Cross-Laminated Timber, is een duurzaam houtproduct opgebouwd uit minimaal drie lagen massief hout die kruislings op elkaar worden verlijmd. Door de lagen haaks te plaatsen ontstaat een sterk, stabiel en vormvast paneel. Hoe meer lagen, hoe hoger de sterkte.


In tegenstelling tot gewoon hout – dat zijn eigenschappen vooral in één richting heeft – is CLT dankzij de kruislingse opbouw sterk in beide richtingen. Daarmee onderscheidt het zich van gelamineerd hout (glulam), waarbij de lagen in één richting lopen. Je kunt CLT zien als multiplex in XXL-formaat, gemaakt van massieve lamellen in plaats van dunne fineerlagen.

Bouwen met CLT – sterk, snel en duurzaam

foto: ArchDaily

foto: ArchDaily

Een steeds populairdere manier van bouwen met hout is bouwen met CLT (Cross-Laminated Timber). CLT wordt gemaakt met moderne, computergestuurde houtbewerkingstechnieken en bestaat uit massieve panelen van kruislings verlijmde houtlagen. Omdat de houtnerven telkens haaks op elkaar liggen, ontstaat een extreem sterk, stabiel en brandveilig bouwmateriaal.


Met CLT kun je vrijwel alles bouwen wat ook met staal of beton mogelijk is – behalve extreme hoogbouw. De panelen zijn inzetbaar voor vloeren, daken, binnen- en buitenwanden en zijn ideaal voor grote projecten of seriebouw. In vergelijking met houtskeletbouw is CLT wat minder dampopen door het gebruik van lijm, en de panelen zijn moeilijker te hergebruiken of composteren.


Een groot voordeel van CLT is de prefab-productie. De panelen worden op maat gemaakt, rechtstreeks naar de bouwplaats gebracht en kunnen snel gemonteerd worden. Dit levert een tijds- en kostenbesparing tot wel 30% op ten opzichte van traditionele bouwmethoden. Daarnaast slaan CLT-panelen veel CO₂ op en bieden ze van nature een goede thermische isolatie.


De toekomst van gelaagd hout ligt in volledig biobased varianten zoals DLT (Dowel Laminated Timber), waarbij houten pennen de lagen verbinden in plaats van lijm. Ook merken als NUR-HOLZ en HOLZ100 leveren ongelijmde alternatieven, al zijn die momenteel nog prijziger.

Een rap populairder wordende manier van bouwen met hout is bouwen met CLT.

CLT (cross-laminated timber) is een modern computergestuurd houtbewerkingsproces met op maat geproduceerde massiefhouten panelen als resultaat. Deze panelen bestaan uit verschillende lagen loodrecht op elkaar verlijmd hout. Ze worden ook wel kruislaaghout genoemd omdat de nerf telkens in de andere richting geplaatst wordt. CLT panelen hebben superieure eigenschappen als het gaat om sterkte, stabiliteit en brandveiligheid en zijn daarom een populair alternatief voor traditionele constructiemethoden.

 

Je kunt met deze biobased bouwmethode alles doen wat je met staal en beton ook kunt, op extreme hoogbouw na. De massieve panelen zijn te gebruiken voor zowel binnen- als buitenwanden evenals vloeren en daken. CLT is uitermate geschikt voor grote bouwprojecten en seriebouw en heeft bijna alle voordelen die het bouwen met houtskelet heeft. Het grote verschil is dat de houtlagen gelamineerd worden met chemische (soms milieuvriendelijke constructie-) lijm, wat betekend dat de panelen niet zomaar gecomposteerd kunnen worden en de mogelijkheden voor hergebruik beperkt zijn. Door de lijm zijn CLT wanden ook niet zo dampopen als een natuurlijk geïsoleerde HSB wand.

 

Grote voordelen zijn de tijd- en kostenbesparingen van het gebruik van prefab-CLT panelen ten opzichte van arbeidsintensievere constructiemethodes. Deze kunnen tot wel 30 % oplopen. CLT panelen worden vaak geprefabriceerd in diktes tussen de 50 en 300 mm en zijn zeer brandwerend. De op maat gemaakte panelen worden met de vrachtwagen direct op de bouwplaats geleverd. Hiernaast slaan ze een grote hoeveelheid CO2 op en hebben ze een van nature thermische isolerende eigenschappen.

 

Wat gelaagd hout wel volledig biobased gaat maken in de toekomst is het verder ontwikkelen van DLT (Dowel Laminated Timber), waarbij houten pinnen worden gebruikt om de lagen te koppelen.

Er bestaan ook nog andere ongelijmde varianten als alternatieven voor kruislings verlijmd hout geleverd door importeurs als NUR-HOLZ en HOLZ100, maar hier hangt nog wel een prijskaartje aan.

Een rap populairder wordende manier van bouwen met hout is bouwen met CLT.

CLT (cross-laminated timber) is een modern computergestuurd houtbewerkingsproces met op maat geproduceerde massiefhouten panelen als resultaat. Deze panelen bestaan uit verschillende lagen loodrecht op elkaar verlijmd hout. Ze worden ook wel kruislaaghout genoemd omdat de nerf telkens in de andere richting geplaatst wordt. CLT panelen hebben superieure eigenschappen als het gaat om sterkte, stabiliteit en brandveiligheid en zijn daarom een populair alternatief voor traditionele constructiemethoden.

 

Je kunt met deze biobased bouwmethode alles doen wat je met staal en beton ook kunt, op extreme hoogbouw na. De massieve panelen zijn te gebruiken voor zowel binnen- als buitenwanden evenals vloeren en daken. CLT is uitermate geschikt voor grote bouwprojecten en seriebouw en heeft bijna alle voordelen die het bouwen met houtskelet heeft. Het grote verschil is dat de houtlagen gelamineerd worden met chemische (soms milieuvriendelijke constructie-) lijm, wat betekend dat de panelen niet zomaar gecomposteerd kunnen worden en de mogelijkheden voor hergebruik beperkt zijn.

Door de lijm zijn CLT wanden ook niet zo dampopen als een natuurlijk geïsoleerde HSB wand.

 

Grote voordelen zijn de tijd- en kostenbesparingen van het gebruik van prefab-CLT panelen ten opzichte van arbeidsintensievere constructiemethodes. Deze kunnen tot wel 30 % oplopen. CLT panelen worden vaak geprefabriceerd in diktes tussen de 50 en 300 mm en zijn zeer brandwerend. De op maat gemaakte panelen worden met de vrachtwagen direct op de bouwplaats geleverd. Hiernaast slaan ze een grote hoeveelheid CO2 op en hebben ze een van nature thermische isolerende eigenschappen.

 

Wat gelaagd hout wel volledig biobased gaat maken in de toekomst is het verder ontwikkelen van DLT (Dowel Laminated Timber), waarbij houten pinnen worden gebruikt om de lagen te koppelen.

Er bestaan ook nog andere ongelijmde varianten als alternatieven voor kruislings verlijmd hout geleverd door importeurs als NUR-HOLZ en HOLZ100, maar hier hangt nog wel een prijskaartje aan.

Kosten en levensduur van CLT

foto: Albina Yard

foto: Albina Yard

Een woning bouwen met CLT is momenteel nog iets duurder dan met traditionele bouwmethoden. Daar staat tegenover dat de bouw veel sneller verloopt dankzij de hoge mate van prefabricatie: er zijn minder werkuren nodig op de bouwplaats.


Door bij het ontwerp rekening te houden met de maximale transportbreedtes kunnen ook transportkosten beperkt blijven. Met een levensduur van meer dan 100 jaar is CLT bovendien een uiterst duurzame en toekomstbestendige bouwmethode.

Algemene info

Grote hoeveelheid CO2 opslag


Vergroot de potentie van houtbouw qua opschaling en hoogbouw


Korte bouwfase door prefab paneel bouw


Demontabel en brandveilig


Kan direct als afwerking dienen


Beperkt dampopen en circulair door gebruik van chemische lijm


Zwaar voor transport

ontwerp

Constructie is niet dampopen


Hoeft niet afgewerkt te worden


grote overspanningsmogelijkheid in beide richtingen


Wanddikte ca. 400 mm voor een isolatiewaarde van Rc 6


Aansluitpunten (zoals lichtknoppen en stopcontacten) bepalen voor productie

bouw

Weinig aanpasbaarheid tijdens de bouw


Prefabriceren zorgt voor kortere bouwtijd


Zware kranen voor hijsen


Kosten zitten meer in materiaal dan in arbeid


4 of meer werkgangen nodig voor afwerking

duurzaamheid

Herbruikbaar, maar niet composteerbaar


Hout en isolatie in gescheiden constructielagen


Hoog houtaandeel in de constructie


CO2 opslag van ca. 105 kg/m2

comfort

Weinig vochtregulatie door lage dampopenheid van het materiaal


Zware constructie, wamt langzaam op en koelt langzaam af


Goeie ruimte akoestiek, contactgeluiddemping nodig